De Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF) biedt vanaf begin 2025 open data aan. Dat betekent dat iedereen open natuurgegevens in de NDFF kosteloos kan inzien en downloaden.

Waarom open data?

Informatie over de natuur helpt ons om de natuur te beschermen en goed om te gaan met onze leefomgeving. Daarom is het belangrijk dat informatie over de natuur openbaar is. Open data vergroot de kansen voor hergebruik van de data voor diverse doeleinden. Dat geeft meerwaarde aan de inspanningen van vrijwillige en professionele waarnemers die de data verzamelen. Daarbij voorkomt het dubbele gegevensverzameling en daarmee dus ook kosten.

Dit past ook in lijn met de overheid die informatie zoveel mogelijk beschikbaar wil maken via open data en open standaarden. Zo kunnen gegevens makkelijker uitgewisseld worden. Overheidsgegevens zijn actief beschikbaar als open data voor hergebruik van derden. Behalve als er goede redenen zijn om dat niet te doen.

Zorgvuldig omgaan met de natuur

Het leveren van open data gebeurt zorgvuldig. Daarbij houden we rekening met kwetsbare soorten en persoonsgegevens. Ook is aan iedere waarneming een bronhouder verbonden, die de zeggenschap over de waarneming houdt. De bronhouders zijn overheden, zoals provincies, Rijkswaterstaat en gemeenten, én private organisaties zoals soortenorganisaties en ecologische adviesbureaus.

Om te zorgen dat iedereen zijn of haar data blijft delen met de NDFF, waaronder de vele vrijwillige waarnemers die actief zijn in ons land, is het belangrijk dat de bronhouders van de data het eens zijn met hoe er met de data in de NDFF wordt omgegaan. Daarom is met verschillende overheidspartijen, soortenorganisaties, Sovon, Waarneming.nl, ecologische adviesbureaus en terreinbeherende organisaties een NDFF Opendatabeleid afgesproken.

NDFF Opendatabeleid

In het NDFF Opendatabeleid staat onder meer beschreven hoe we met de data omgaan, welke data niet volledig open kunnen zijn – met name de data van kwetsbare soorten – wie er toegang heeft tot bepaalde onderdelen van de databank, wat je met de data wel en niet kan, en hoe we misbruik voorkomen. Een onafhankelijke commissie opendatabeleid ziet toe op de uitvoering van het beleid en het actueel houden ervan.

Gevoelige data

In het NDFF Opendatabeleid staat dus onder meer hoe we omgaan met allerlei typen data, zoals de waarnemingen van kwetsbare soorten of persoonsgegevens. Deze worden niet volledig openbaar gemaakt.

Het gaat om vier typen data:

1. Data van kwetsbare soorten
   Deze worden vervaagd weergegeven. De betreffende soorten en de wijze van vervaging staan beschreven in de Lijst Kwetsbare Soorten.
2. Persoonsgegevens
   Bijvoorbeeld gegevens van de waarnemer.
3. Data onder voorwaarden
   Bij uitzondering hebben enkele bronhouders data onder voorwaarden in de NDFF gezet (embargo, vervaging op 1×1 km en toestemmingsdata).
4. Afgekeurde waarnemingen
   Bijvoorbeeld spam.

Kwetsbare soorten

Voor sommige dier- en plantsoorten geldt dat het openbaar maken van gedetailleerde gegevens in de NDFF bedreigend kan zijn voor het voortbestaan van deze soort. Het belang van bescherming van de soort weegt dan zwaarder dan het belang van openbaar maken van gedetailleerde data. Dit geldt voor ongeveer 1200 soorten, die je kunt terugvinden op de Lijst Kwetsbare Soorten*.

Voor deze soorten geldt dat ze vervaagd worden weergegeven in de NDFF. Dat houdt in dat je niet de exacte locatie van de waarneming kunt zien, maar bijvoorbeeld op het niveau van een vast 1×1, 5×5 of 10×10 kilometerhok. Waarnemingen die ingevoerd zijn op gebiedsniveau worden vervaagd naar overlappende hokken, bij puntwaarnemingen alleen het hok dat overlapt met het middelpunt. Ook wordt voor deze soorten alleen het jaar getoond waarin een soort is waargenomen. Daarnaast zijn waarnemingen van een klein aantal soorten verborgen. Op deze manier wordt verstoring en beschadiging van kwetsbare soorten en/of hun leefgebied voorkomen.

*De Lijst Kwetsbare Soorten is gebaseerd op internationale standaarden en het Verdrag van Aarhus en de Wet open overheid.

Bewust niet LKS

Er is tevens een lijst van soorten die bewust niet op de Lijst Kwetsbare Soorten zijn geplaatst. Deze lijst omschrijft welke soorten gevoeligheden bevatten en daarom zijn overwogen voor de Lijst Kwetsbare Soorten, maar hier bewust niet op zijn geplaatst vanwege genoemde reden(en). Een uitgebreide toelichting op de totstandkoming en inhoud van de Lijst Kwetsbare Soorten, staat in het document Toelichting Lijst Kwetsbare Soorten.

Toegangsniveaus

Er zijn vanaf 2025 verschillende niveaus waarop je de data kunt bekijken, downloaden of exporteren. Namelijk als anonieme gebruiker, als geregistreerde gebruiker (met een e-mailadres) en als geautoriseerde gebruiker. In onderstaand schema kun je zien wat dat betekent. Dit gaat gefaseerd ontwikkeld worden. De anonieme gebruiker kan vanaf begin 2025 open data van de NDFF inzien. Vervolgens wordt het toegangsniveau van de geregistreerde gebruiker mogelijk gemaakt. De geautoriseerde gebruiker kan voor het gebruik van de natuurdata voorlopig gebruik (blijven) maken van het huidige uitvoerportaal van de NDFF. Een vernieuwing van het uitvoerportaal staat op de planning.

NB: van alle gebruikers wordt verwacht dat ze de NDFF als bron vermelden bij publicaties gebaseerd op natuurdata uit de NDFF. Gebruik daarvoor de aangeleverde standaard bronvermelding.

Lees meer over de transitie van de NDFF naar open data